Πρασινεζουμάμπη

Κλινικές δοκιμές για μια νέα θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον δίνει ελπίδα σε ασθενείς

Καλώς ήρθατε ξανά στο Φάρο του Πάρκινσον! Αποστολή μας είναι να εμψυχώνουμε τους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον και τις οικογένειές τους, προσφέροντας αξιόπιστη και εύκολα κατανοητή πληροφόρηση και υποστήριξη. Σήμερα, αναλύουμε τα δεδομένα από μια πολλά υποσχόμενη, νέα θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον που ονομάζεται πρασινεζουμάμπη (prasinezumab). Η πρασινεζουμάμπη βρίσκεται σε ερευνητικό στάδιο και μελετάται σε κλινικές δοκιμές σε ασθενείς με Πάρκινσον. Θα εξηγήσουμε πώς λειτουργεί, τι έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες μέχρι τώρα και τι αναμένεται για το μέλλον.

Συνοπτικά

Τα αποτελέσματα από 2 σημαντικές μελέτες (PASADENA & PADOVA) για την πρασινεζουμάμπη έδειξαν:

Και στις δύο μελέτες, η πρασινεζουμάμπη δεν πέτυχε τον κύριο στόχο της (καθυστέρηση χειροτέρευσης των συμπτωμάτων).
Ωστόσο, παρατηρήθηκαν θετικές ενδείξεις για βραδύτερη εξέλιξη της νόσου σε ορισμένες ομάδες ασθενών (τα αποτελέσματα αυτά χρειάζονται επιβεβαίωση).
Στη μελέτη PASADENA υπήρξε βελτίωση σε καθημερινές δραστηριότητες και τον ύπνο, καθώς και θετικά δεδομένα από ψηφιακές μετρήσεις.

Πληροφορίες για τους συμμετέχοντες

Περισσότεροι από 900 ασθενείς από πολλές χώρες (ΗΠΑ, Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Αυστρία, Πολωνία, Λουξεμβούργο) έχουν λάβει την πρασινεζουμάμπη, ορισμένοι για πάνω από 5 χρόνια.

Θετικά αποτελέσματα που υποστηρίζουν τη συνέχιση της έρευνας

Πιο αργή επιδείνωση κινητικών συμπτωμάτων και βελτίωση μη κινητικών.
Καλύτερη συνολική αίσθηση υγείας σε ορισμένους ασθενείς, ειδικά σε όσους λάμβαναν ήδη λεβοντόπα.

Ασφάλεια πρασινεζουμάμπης

Η πρασινεζουμάμπη βρέθηκε να είναι γενικά καλά ανεκτή. Οι συχνότερες ήπιες παρενέργειες ήταν εξανθήματα, ναυτία, πονοκέφαλος και πόνος στη μέση.

Τι είναι η πρασινεζουμάμπη;

Η πρασινεζουμάμπη είναι ένα είδος φαρμάκου που ονομάζεται μονοκλωνικό αντίσωμα. Πιο απλά, το μονοκλωνικό αντίσωμα είναι μία πρωτεΐνη που παράγουν οι επιστήμονες στο εργαστήριο και συνδέεται (κολλάει) σε μία άλλη συγκεκριμένη πρωτεΐνη στο σώμα. Η πρασινεζουμάμπη συνδέεται με την άλφα-συνουκλεΐνη (α-συνουκλεΐνη). Στους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον, η α-συνουκλεΐνη συσσωρεύεται στον εγκέφαλο, σχηματίζοντας συσσωματώματα (κόμπους).

Σκεφτείτε την α-συνουκλεΐνη σαν κάτι που συνήθως βοηθάει την κυκλοφορία των μηνυμάτων στον εγκέφαλο, αλλά όταν σχηματίζει «μποτιλιάρισμα» (κόμπους), τα μηνύματα δεν περνούν εύκολα από το ένα κύτταρο του εγκεφάλου σε άλλα, προκαλώντας προβλήματα στην κίνηση και στη σκέψη.

Η πρασινεζουμάμπη έχει σχεδιαστεί να συνδέεται με αυτούς τους κόμπους που σχηματίζει η α-συνουκλεΐνη και να τους εμποδίζει να γίνουν πιο μεγάλοι ή να εξαπλωθούν στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου του Πάρκινσον, δηλαδή να καθυστερήσει το πόσο γρήγορα θα χειροτερεύσουν τα συμπτώματα ή θα γίνουν πιο έντονα.

Ποιος αναπτύσσει τη πρασινεζουμάμπη;

Αυτή η πολλά υποσχόμενη θεραπεία αναπτύσσεται από τις εταιρείες Roche και Prothena, που εξειδικεύονται στην έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Τι έχουν δείξει έως τώρα οι προηγούμενες μελέτες με τη πρασινεζουμάμπη;

Η πρασινεζουμάμπη έχει μελετηθεί σε διάφορες κλινικές μελέτες. Δύο σημαντικές μελέτες Φάσης 2 είναι:

PASADENA (ΠΑΣΑΝΤΕΝΑ)
PADOVA (ΠΑΝΤΟΒΑ)

Οι μελέτες PASADENA και PADOVA

*Όνομα μελέτης*	*PASADENA*	*PADOVA*
*Φάση μελέτης*	Φάση 2	Φάση 2
*Κύριος στόχος μελέτης*	Οι επιστήμονες ήθελαν να δουν αν η πρασινεζουμάμπη, σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο* (ψεύτικο φάρμακο), μπορεί να καθυστερήσει τη χειροτέρευση των συμπτωμάτων της νόσου, δηλαδή τόσο των κινητικών συμπτωμάτων (όπως το τρέμουλο ή η δυσκολία στην κίνηση) όσο και των μη κινητικών συμπτωμάτων (όπως προβλήματα στον ύπνο ή στη σκέψη).	Οι επιστήμονες ήθελαν να συγκρίνουν πόσος χρόνος χρειάστηκε για να χειροτερέψουν τα κινητικά συμπτώματα (όπως η κίνηση ή το περπάτημα) σε ασθενείς που πήραν πρασινεζουμάμπη, σε σχέση με άτομα που πήραν ένα εικονικό φάρμακο* (ψεύτικο φάρμακο).
*Πληροφορίες για τους συμμετέχοντες της μελέτης*	Συνολικά 316 ασθενείς με Πάρκινσον αρχικού σταδίου πήραν μέρος στη μελέτη: 213 άνδρες και 103 γυναίκες. Μεταξύ 40 και 80 ετών (ο μέρος όρος ηλικίας ήταν τα 59.9 έτη). Από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, τη Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία και Ισπανία.	Συνολικά 586 ασθενείς με Πάρκινσον αρχικού σταδίου πήραν μέρος στη μελέτη: 372 άνδρες και 214 γυναίκες. Μεταξύ 50 και 85 ετών (ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 64.2 έτη). Από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Ιταλία, Γαλλία, Πολωνία, Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο, Λουξεμβούργο και τον Καναδά.
*Πληροφορίες μελέτης*	Η μελέτη είχε 3 Σκέλη. Το Σκέλος 1 και Σκέλος 2 κράτησε 13 μήνες το κάθε ένα. Το Σκέλος 3 συνεχίζεται μέχρι σήμερα και θα κρατήσει συνολικά 5 χρόνια: Στο Σκέλος 1 οι ασθενείς που πήραν μέρος στη μελέτη έλαβαν πρασινεζουμάμπη ή εικονικό φάρμακο. Το Σκέλος 1 ήταν διπλά τυφλό. Στο Σκέλος 2 και Σκέλος 3 όλοι οι ασθενείς που πήραν μέρος στη μελέτη έλαβαν πρασινεζουμπάμπη (ανοικτή μελέτη*). Οι ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο στο Σκέλος 1 πήραν πρασινεζουμάμπη στο Σκέλος 2 και Σκέλος 3.	Η μελέτη είχε 2 Σκέλη. Το Σκέλος 1 κράτησε 18 μήνες. Το Σκέλος 2 συνεχίζεται μέχρι σήμερα και θα κρατήσει συνολικά 24 μήνες. Στο Σκέλος 1 οι ασθενείς που πήραν μέρος στη μελέτη έλαβαν πρασινεζουμάμπη ή εικονικό φάρμακο. Το Σκέλος 1 ήταν διπλά τυφλό. Στο Σκέλος 2 όλοι οι ασθενείς που πήραν μέρος στη μελέτη έλαβαν πρασινεζουμάμπη (ανοικτή μελέτη*). Οι ασθενείς που έλαβαν εικονικό φάρμακο στο Σκέλος 1 πήραν πρασινεζουμάμπη στο Σκέλος 2.
*Πώς δόθηκε το φάρμακο*	Η πρασινεζουμάμπη και το εικονικό φάρμακο δόθηκαν με τη μορφή ένεσης σε φλέβα (ενδοφλέβια ένεση) μια φορά το μήνα, κάθε μήνα.	Η πρασινεζουμάμπη και το εικονικό φάρμακο δόθηκαν με τη μορφή ένεσης σε φλέβα (ενδοφλέβια ένεση) μια φορά το μήνα, κάθε μήνα.
*Δόσεις φαρμάκου*	Στο Σκέλος 1 και Σκέλος 2 η πρασινεζουμάμπη δόθηκε σε δόση 1500 mg ή 4500 mg. Στο Σκέλος 3 η πρασινεζουμάμπη δόθηκε σε δόση 1500 mg.	Στο Σκέλος 1 και Σκέλος 2 η πρασινεζουμάμπη δόθηκε σε δόση 1500 mg.

*Το εικονικό φάρμακο ονομάζεται επίσης ψεύτικο φάρμακο ή πλασίμπο (placebo) στα αγγλικά. Το εικονικό φάρμακο μοιάζει με το φάρμακο που μελετάται αλλά δεν περιέχει πραγματικό φάρμακο. Οι επιστήμονες το χρησιμοποιούν σε μελέτες για να δουν αν το αληθινό φάρμακο βοηθάει περισσότερο από το να μην πάρεις καθόλου φάρμακο.

**Διπλά τυφλή μελέτη είναι ένα είδος μελέτης φαρμάκου όπου κανείς δεν ξέρει (ούτε οι γιατροί, ούτε οι ασθενείς) ποιος παίρνει το πραγματικό φάρμακο και ποιος παίρνει το εικονικό φάρμακο.

***Ανοιχτή μελέτη είναι ένα είδος μελέτης φαρμάκου, όπου όλοι ξέρουν τι φάρμακο παίρνει ο κάθε ασθενής που λαμβάνει μέρος στη μελέτη. Δηλαδή, και οι γιατροί και οι ασθενείς γνωρίζουν ότι παίρνουν το πραγματικό φάρμακο και όχι το εικονικό.

Τι βρήκαν οι μελέτες PASADENA και PADOVA;

Μελέτη PASADENA

Ο κύριος στόχος της μελέτης PASADENA ήταν να καθυστερήσει η πρασινεζουμάμπη, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, τη χειροτέρευση των συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον, κατά τη διάρκεια των πρώτων 12 μηνών θεραπείας (Σκέλος 1 μελέτης). Η χειροτέρευση των συμπτωμάτων μετρήθηκε με βάση μία ειδική κλίμακα (MDS-UPDRS) για κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα.

Κύρια αποτελέσματα του Σκέλους 1 της μελέτης PASADENA

Δεν βρέθηκε διαφορά μεταξύ των ομάδων που έλαβαν πρασινεζουμάμπη ή εικονικό φάρμακο όσον αφορά τη χειροτέρευση των συμπτωμάτων στους πρώτους 12 μήνες. Δηλαδή, η μελέτη δεν πέτυχε τον κύριο στόχο της.
Ωστόσο, οι επιστήμονες μελέτησαν και άλλα αποτελέσματα και παρατήρησαν ότι η πρασινεζουμάμπη ίσως βοηθά άτομα με γρήγορη χειροτέρευση της νόσου του Πάρκινσον.

Είναι σημαντικό πως όταν μια μελέτη δεν πετυχαίνει τον κύριο στόχο της, όλα τα άλλα θετικά αποτελέσματα μπορεί να μην είναι πραγματικά αλλά να είναι τυχαία. Για να είναι οι επιστήμονες σίγουροι πώς αυτά τα θετικά αποτελέσματα είναι πραγματικά σχεδιάζονται μεγαλύτερες μελέτες. Αν επιβεβαιωθούν τα θετικά αποτελέσματα, τα φάρμακα μπορούν στη συνέχεια να δοθούν από τους γιατρούς στους ασθενείς.

Αποτελέσματα Σκέλους 3 της μελέτης PASADENA

Το τελευταίο μέρος (Σκέλος 3) της μελέτης PASADENA δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Όλοι οι ασθενείς που λαμβάνουν μέρος στο Σκέλος 3 της μελέτης PASADENA παίρνουν πρασινεζουμάμπη (1500 mg). Τα αποτελέσματα από τα 4 πρώτα χρόνια έδειξαν:

Πιο αργή χειροτέρευση κινητικών συμπτωμάτων σε σύγκριση με ασθενείς με Πάρκινσον που δεν είχαν πάρει μέρος στη μελέτη.
Βελτίωση στην πραγματοποίηση των καθημερινών δραστηριοτήτων (MDS-UPDRS II) και σε κάποια μη κινητικά συμπτώματα, όπως ο ύπνος.
Βελτιωμένα αποτελέσματα μετρήσεων από ηλεκτρονικές συσκευές και εφαρμογές υγείας.

Τα παραπάνω αποτελέσματα φαίνονται ενθαρρυντικά, αλλά χρειάζεται να επιβεβαιωθούν με παραπάνω μελέτες επειδή οι ασθενείς που πήραν πρασινεζουμάμπη συγκρίθηκαν με ασθενείς με Πάρκινσον που δεν είχαν πάρει μέρος στη μελέτη κι όχι με ασθενείς μέσα στη μελέτη.

Μελέτη PADOVA

Ο κύριος στόχος της μελέτης PADOVA ήταν η πρασινεζουμάμπη, σε σύγκριση με ένα εικονικό φάρμακο, να καθυστερήσει τη χειροτέρευση των κινητικών συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια των πρώτων 18 μηνών θεραπείας (Σκέλος 1) με βάση την κλίμακα (MDS-UPDRS).

Κύρια αποτελέσματα Σκέλους 1 της μελέτης PADOVA

Δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ πρασινεζουμάμπης και εικονικού φαρμάκου στα κινητικά συμπτώματα στους πρώτους 18 μήνες. Επομένως ο κύριος στόχος της μελέτης δεν πέτυχε.
Όπως και στη μελέτη PASADENA, οι επιστήμονες είδαν ορισμένα άλλα θετικά αποτελέσματα:
- Πιθανή βραδύτερη χειροτέρευση της κίνησης σε ορισμένες ομάδες ασθενών.
- Καλύτερη συνολική αίσθηση υγείας.
- Αυτές οι θετικές ενδείξεις ήταν πιο έντονες σε όσους έπαιρναν ήδη λεβοντόπα.

Επειδή, όμως, αυτά τα αποτελέσματα τα βρήκαν οι ερευνητές ενώ ο κύριος στόχος της μελέτης δεν πέτυχε, χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθούν.

Είναι η πρασινεζουμάμπη ασφαλής;

Κατά τη δοκιμή νέων φαρμάκων, έχει σημασία να παρακολουθούμε τις ανεπιθύμητες ενέργειες (παρενέργειες)—δηλαδή κάθε ανεπιθύμητο πρόβλημα υγείας που μπορεί να προκληθεί από το φάρμακο.

Μέχρι στιγμής, η πρασινεζουμάμπη είναι γενικά καλά ανεκτή σε ασθενείς με Πάρκινσον. Η πρασινεζουμάμπη δεν προκάλεσε προβλήματα υγείας που δεν περίμεναν οι επιστήμονες. Πάνω από 900 άνθρωποι έχουν λάβει το φάρμακο, ορισμένοι για πάνω από 5 χρόνια.

Συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της πρασινεζουμάμπης στις μελέτες PASADENA και PADOVA είναι:

Αντιδράσεις του σώματος που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια που γίνεται η ένεση του φαρμάκου ή σύντομα μετά: κοκκινίλες στο δέρμα (εξάνθημα) και ανακατωσούρα στο στομάχι (ναυτία).
Πόνος στο λαιμό και μύτη.
Πονοκέφαλος.
Πόνος στη μέση.

Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες

Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι πιο σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετώπισαν οι άνθρωποι που πήραν μέρος στη μελέτη. Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν σπάνιες στις μελέτες PASADENA και PADOVA. Λίγοι άνθρωποι που πήραν μέρος σε αυτές τις μελέτες είχαν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Γιατί χρειάζονται περισσότερες μελέτες;

Αν και οι μελέτες PASADENA και PADOVA δεν πέτυχαν τον κύριο στόχο τους, τα θετικά αποτελέσματα που βρέθηκαν είναι ενθαρρυντικά και σημαντικά. Η Roche συνεχίζει τις ανοιχτές μελέτες της PASADENA και PADOVA. Επιπλέον, η Roche αποφάσισε να ξεκινήσει μια μεγάλη μελέτη Φάσης 3 σε περισσότερους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον που βρίσκονται στα αρχικά στάδια της νόσου. Οι μελέτες Φάσης 3 είναι μεγάλες μελέτες που συνήθως συμμετέχουν χιλιάδες ασθενείς. Οι λεπτομέρειες συμμετοχής στη νέα μελέτη δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα.

Η ερευνητική ομάδα μέσω της νέας αυτής μελέτης θέλει να:

Επιβεβαιώσει τα θετικά αποτελέσματα της πρασινεζουμάμπης που παρατηρήθηκαν στις προηγούμενες μελέτες.
Κατανοήσει σε ποια άτομα με Πάρκινσον μπορεί η πρασινεζουμάμπη να προσφέρει μεγαλύτερη βελτίωση, π.χ. μέσω "βιοδεικτών" (οι βιοδείκτες είναι «στοιχεία» μέσα στο σώμα που δείχνουν αν υπάρχει ασθένεια ή αν το φάρμακο βελτιώνει την ασθένεια). Αυτό μπορεί να βοηθήσει να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις σχετικά με το ποιό φάρμακο είναι πιο κατάλληλο για κάθε ασθενή.
Παρατηρήσει τα αποτελέσματα του φαρμάκου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει να καταλάβουμε ποιά είναι τα πραγματικά αποτελέσματα του φαρμάκου και να δούμε ποιά είναι τα συμπτώματα που βελτιώνει περισσότερο.

Ακόμα και αν αποδειχθεί ότι η πρασινεζουμάμπη δεν μπορεί να καθυστερήσει την χειροτέρευση των συμπτωμάτων στη νόσο του Πάρκινσον, η έρευνα αυτή θα βοηθήσει στην κατανόηση του ρόλου της α-συνουκλεΐνης και στην ανάπτυξη μελλοντικών θεραπειών.

Τι σημαίνουν τα θετικά αποτελέσματα για τους ασθενείς;

Αν αποδειχθεί ότι η πρασινεζουμάμπη είναι αποτελεσματική, θα μπορούσε να είναι το πρώτο φάρμακο που καθυστερεί ή ακόμη και σταματά τη χειροτέρευση της νόσου του Πάρκινσον, προσφέροντας πολλά παραπάνω από απλή ανακούφιση των συμπτωμάτων. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει:

Περισσότερα χρόνια αυτονομίας των ασθενών και καλύτερης κίνησης.
Πιο αργή χειροτέρευση λειτουργιών σκέψης και μνήμης.
Μικρότερη ανάγκη για επιπλέον φάρμακα.
Βελτίωση μη κινητικών συμπτωμάτων, όπως ο ύπνος.
Καλύτερη συνολική υγεία.

Αυτός είναι ο στόχος, αλλά χρειάζονται περισσότερες αποδείξεις. Για αυτό γίνονται περισσότερες μελέτες.

Μείνετε συντονισμένοι με το Φάρο του Πάρκινον!

Η πορεία για νέες θεραπείες του Πάρκινσον παίρνει χρόνο και χρειάζεται επιστημονική συνέπεια. Αν και η πρασινεζουμάμπη δεν πέτυχε τους στόχους που είχαν θέσει οι επιστήμονες στις προηγούμενες μελέτες, τα συνεχιζόμενα θετικά αποτελέσματα προσφέρουν λόγους για αισιοδοξία.

Ο Φάρος του Πάρκινσον θα συνεχίσει να σας ενημερώνει υπεύθυνα, με κατανοητές και αξιόπιστες πληροφορίες. Αν έχετε απορίες ή ενδιαφέρεστε για συμμετοχή σε μελέτη, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή διαβάστε τους οδηγούς μας. Και, παρακαλούμε, πείτε μας ποια θέματα και πληροφορίες σας ενδιαφέρουν περισσότερο—μαθαίνουμε από εσάς!