Ακαμψία μυών στη νόσο Πάρκινσον

Νιώθετε σφίξιμο στην πλάτη σας μετά από κηπουρική; Πονάει ο ώμος σας μετά από την άθληση που κάνατε εχθές; Η δυσκαμψία που νιώθετε οφείλεται στην αρθρίτιδα ή μήπως είναι απλώς μέρος της γήρανσης;

Μπορεί να είναι όλα αυτά — μπορεί όμως αυτά τα συμπτώματα να είναι εξαιτίας της ακαμψίας των μυών.

Τι είναι η ακαμψία;

Η ακαμψία είναι ένα από τα πιο συχνά κινητικά συμπτώματα (συμπτώματα που σχετίζονται με την κίνηση) στη νόσο του Πάρκινσον. Το 90% των ασθενών με Πάρκινσον θα εμφανίσουν ακαμψία κάποια στιγμή στην πορεία της νόσου.

Ακαμψία είναι το αίσθημα ότι οι μύες «σφίγγουν» και γίνονται δύσκαμπτοι (δεν κινούνται με ευκολία). Η ακαμψία μπορεί να εμφανιστεί στα χέρια, τα πόδια, τον αυχένα, τη μέση, ακόμα και σε μικρότερους μύες του προσώπου. Μερικοί άνθρωποι την αισθάνονται περισσότερο στη μία πλευρά του σώματός τους, ενώ άλλοι την αισθάνονται και στις δύο. Η ακαμψία μπορεί να μειώσει το εύρος κίνησης και να προκαλέσει πόνο ή ενόχληση στις αρθρώσεις και στους μύες.

Για κάποιους ασθενείς με Πάρκινσον, το πρώτο κινητικό σύμπτωμα είναι ένα «σφίξιμο» σε ένα μόνο άκρο. Η ακαμψία στον ώμο όταν φοράτε ένα παλτό μπορεί να οφείλεται στο γκολφ που παίξατε χθες ή σε κάποιο πρόβλημα της άρθρωσης του ώμου, που είναι ορθοπεδικό. Ωστόσο, μπορεί επίσης να είναι κι ένα από τα πρώτα κινητικά συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον, το οποίο μπορεί να ξεκινήσει χρόνια πριν από τη διάγνωση της νόσου.

Κι ενώ ο τρόμος (το τρέμουλο) είναι το πιο γνωστό, ορατό και αναγνωρίσιμο κινητικό σύμπτωμα της νόσου του Πάρκινσον, η ακαμψία είναι ένα άλλο πρωταρχικό κινητικό σύμπτωμα που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της νόσου. Τα άλλα δύο είναι βραδυκινησία (αργή κίνηση) και η διαταραχή της ισορροπίας. Δεδομένου ότι η βραδυκινησία επηρεάζει την ακαμψία, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη και τα δύο κατά τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Και κάτι σημαντικό: το σφίξιμο στους μύες εξαιτίας της ακαμψίας μπορεί να προκαλεί πόνο και είναι κάτι που δεν πρέπει να υπομένετε σιωπηλά. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες και φαρμακευτικές αγωγές που μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από την ακαμψία.

“Motion is lotion” – Η κίνηση είναι το καλύτερο «λιπαντικό» λέει ο Marty Acevedo, Πρεσβευτής του Ιδρύματος Davis Phinney.

Πώς επηρεάζει η ακαμψία την καθημερινή ζωή;

Η ακαμψία και ο πόνος μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινότητα με πολλούς τρόπους:

• Ισορροπία

Η ακαμψία μπορεί να μειώσει την ικανότητα του χεριού σας να κινείται ελεύθερα ενώ περπατάτε. Αυτό το μηχανικό πρόβλημα μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην ισορροπία, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσης.

• Έκφραση προσώπου

Η ακαμψία των μυών του προσώπου μπορεί να μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το πρόσωπό σας να μην είναι τόσο εκφραστικό. Φίλοι και συγγενείς συχνά παρερμηνεύουν αυτό το σύμπτωμα ως έλλειψη ενδιαφέροντος.

• Ύπνος

Η μυϊκή ακαμψία το βράδυ μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στο να γυρίσετε στο κρεβάτι και να έχετε έναν καλό ύπνο.

• Κόπωση

Επειδή οι μύες σας εργάζονται συνεχώς, μπορεί να αισθάνεστε κουρασμένοι.

• Πόνος

Το συνεχές σφίξιμο μπορεί να κάνει τους μύες να πονούν σημαντικά.

• Λεπτές κινήσεις

Η ακαμψία μπορεί να επηρεάσει τις μικρές κινήσεις που απαιτούνται για εργασίες ακριβείας, όπως το ντύσιμο, το γράψιμο μιας σημείωσης και άλλες δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Οι κινήσεις αυτές γίνονται πιο δύσκολες.

• Στάση του σώματος

Εάν έχετε ακαμψία στην πλάτη, αυτό μπορεί να προκαλέσει σκυφτή στάση δηλαδή το σώμα να γέρνει προς τα εμπρός. Αυτή η στάση μπορεί να είναι επώδυνη και να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσης.

Ποιοι τύποι ακαμψίας υπάρχουν;

Η ακαμψία επηρεάζει τόσο τους μύες που χρησιμοποιούνται για να λυγίσετε (κάμψη) τις αρθρώσεις σας όσο και εκείνους που χρησιμοποιούνται για να τεντώσετε (έκταση) τις αρθρώσεις σας. Στη νόσο του Πάρκινσον, υπάρχουν δύο τύποι ακαμψίας και τα ονόματά τους περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας επηρεάζει την κίνηση.

1. Συνεχής

Στην συνεχή ακαμψία, αισθάνεστε τα άκρα σας σαν να «κολλάνε» σε μια θέση και υπάρχει συνεχής αντίσταση σε όλο το εύρος της κίνησης.

1. Διακοπτόμενη

Στην διακοπτόμενη ακαμψία, τα άκρα σας κινούνται με μικρές, απότομες κινήσεις. Μπορεί να αισθανθείτε ένα κλικ ή ένα τράβηγμα στους μύες σας καθώς κινείτε το χέρι σας κυκλικά. Η κίνηση γίνεται σαν «βηματάκια-βηματάκια», σαν μικρά κολλήματα.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας, ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να κρατήσετε τα άκρα σας όσο το δυνατόν πιο χαλαρά και ελεύθερα. Στη συνέχεια, θα λυγίσει και θα τεντώσει απαλά την άρθρωσή σας, όπως τον αγκώνα, τον καρπό ή τον ώμο σας. Εάν αντιμετωπίζετε ακαμψία, ο γιατρός σας θα νιώσει αυξημένη αντίσταση στην κίνηση και προς τις δύο κατευθύνσεις – λύγισμα και τέντωμα. Στη διακοπτόμενη ακαμψία, η απότομη κίνηση συμβαίνει τόσο σε αργές όσο και σε γρήγορες κινήσεις.

Πώς μπορώ να διαχειριστώ τα συμπτώματα της ακαμψίας;

Υπάρχουν διάφορες θεραπείες που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε την ακαμψία. Ακολουθούν μερικές επιλογές που μπορείτε να δοκιμάσετε, καθεμία από τις οποίες βοηθά με διαφορετικό τρόπο:

1. Άσκηση – κάθε μέρα, λίγο-λίγο

Εάν οι μύες σας είναι σφιγμένοι και πονάνε, ίσως να μην θέλετε να κινηθείτε. Ωστόσο, αυτή η έλλειψη κίνησης θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ακαμψία. Είναι ένας αρνητικός κύκλος ανατροφοδότησης. Δημιουργήστε μια καθημερινή ρουτίνα, ώστε να ασκείστε ακόμα και αν δεν έχετε διάθεση. 

Δεν είναι απαραίτητο όλες οι ασκήσεις να είναι υψηλής έντασης. Είτε πρόκειται για το καθάρισμα μιας ντουλάπας, πεζοπορία, περπάτημα μέχρι την είσοδο της πολυκατοικίας, γιόγκα, χορό, ποδηλασία ή πότισμα των φυτών σας, η συχνή κίνηση κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ακαμψίας.

2. Γιόγκα

Η γιόγκα δε βοηθά μόνο στην ευλυγισία και την κινητικότητα, αλλά μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάθεσή σας και να σας κάνει να νιώθετε καλύτερα.

3. Ζεστό μπάνιο

Ένα χαλαρωτικό, ζεστό μπάνιο μπορεί να χαλαρώσει τους μύες και να μειώσει την ακαμψία.

4. Φυσικοθεραπεία – Εργοθεραπεία – Λογοθεραπεία

Η τακτική συμμετοχή σε αυτές τις θεραπείες αποκατάστασης (φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία ή λογοθεραπεία) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ακαμψίας σε συγκεκριμένα μέρη του σώματός σας. Η λογοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση της εκφραστικότητας του προσώπου.

5. Φαρμακευτική αγωγή

Δεν χρειάζεται να ζείτε με ακαμψία και πόνο. Συζητήστε με τον γιατρό σας για την ακαμψία σας και αν τίποτα άλλο δεν λειτουργεί, ρωτήστε για φάρμακα που μπορούν να σας βοηθήσουν.

6. Συνδυάστε διαφορετικές δραστηριότητες

Συμμετέχετε σε διάφορες δραστηριότητες για να μειώσετε την ακαμψία. Κάθε μέρα μπορείτε να δοκιμάζετε κάτι διαφορετικό, όπως γιόγκα, χορό, τένις, κολύμπι, ποδηλασία, βόλτα με το σκύλο, μποξ ... και η λίστα συνεχίζεται.

7. Χρησιμοποιήστε μια εφαρμογή παρακολούθησης της υγείας

Θέστε έναν στόχο άσκησης ή κίνησης σε εβδομαδιαία βάση και παρακολουθήστε τον με μια εφαρμογή στο κινητό. Βρείτε τρόπους να κοινωνικοποιηθείτε ενώ κινείστε, αν αυτό είναι κάτι που αυξάνει την πιθανότητα να παραμείνετε συνεπείς. Η λήψη επαίνων και θετικών σχολίων από φίλους μπορεί να σας παρακινήσει ακόμη περισσότερο.

8. Άσκηση με παρέα

Βρείτε έναν φίλο για να περπατάτε ή να γυμνάζεστε μαζί του με συνέπεια. Το να μιλάτε ενώ περπατάτε σας δίνει κάτι να περιμένετε με ανυπομονησία.

9. Ακούστε βιβλία ή podcasts ενώ περπατάτε

Ζούμε στην χρυσή εποχή των ηχητικών περιεχομένων. Ακούστε ένα ηχητικό βιβλίο ή ένα podcast ενώ περπατάτε στη γειτονιά σας ή στο δάσος. Μάθετε για τη μαγειρική, την κηπουρική, το ψάρεμα, ιστορίες ζωής και ειδικά χόμπι. Αν περιμένετε με ανυπομονησία το επόμενο κεφάλαιο από ένα ηχητικό βιβλίο, η άσκηση δεν μοιάζει πια με υποχρέωση. Υπάρχουν διαθέσιμες τεράστιες βιβλιοθήκες ηχητικών βιβλίων.

Πώς μπορώ να αυξήσω την κίνηση κατά τη διάρκεια της ημέρας;

Πολύ συχνά οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να παρακολουθήσουν ένα μάθημα στο γυμναστήριο για να θεωρηθεί κίνηση. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Είτε πρόκειται για σφουγγάρισμα του πατώματος, κηπουρική ή σκούπισμα με ηλεκτρική σκούπα, όλα αυτά αποτελούν δραστηριότητες. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η συμμετοχή σε αυτές τις μη αθλητικές σωματικές δραστηριότητες είχε το μεγαλύτερο αποτέλεσμα στη βελτίωση ή διατήρηση της κινητικότητας ασθενών με Πάρκινσον. Ένα κλειδί για τη διαχείριση της ακαμψίας είναι να κινείστε συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

• Ξυπνήστε και κάντε διατάσεις

Ξεκινήστε τη μέρα σας με πέντε λεπτά διατάσεων για να μειώσετε την ακαμψία και τον πόνο. Οι διατάσεις στο κρεβάτι ή στο ντους είναι εύκολοι τρόποι για να ξεκινήσετε τη μέρα σας με το σωστά.

• Κινηθείτε όταν μιλάτε στο τηλέφωνο

Περπατήστε ή σταθείτε όρθιοι όταν μιλάτε στο τηλέφωνο.

• Κάντε διατάσεις όταν διπλώνετε τα ρούχα

Μετά το δίπλωμα κάθε ρούχου, τεντωθείτε προς τον ουρανό. Θα εκπλαγείτε πόσο μπορείτε να τεντωθείτε μετά το δίπλωμα πέντε ρούχων.

• Βάλτε περισσότερη ένταση στις καθημερινές σας δραστηριότητες

Είτε πλένετε τα πιάτα, είτε σκουπίζετε, είτε στρώνετε το κρεβάτι, κάντε το με λίγη περισσότερη ενέργεια. Βάλτε το καλάθι με τα ρούχα πιο μακριά από το πλυντήριο και μεταφέρετε κάθε ρούχο ξεχωριστά για να αυξήσετε τα βήματα που κάνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.

• Σηκωθείτε στα διαφημιστικά διαλείμματα

Αν βλέπετε τηλεόραση, σηκωθείτε και περπατήστε ενώ κουνάτε τα χέρια σας κατά τη διάρκεια των διαφημιστικών διαλειμμάτων. Για να αυξήσετε τη μυϊκή σας δύναμη, σηκώστε κονσέρβες ή κάντε μερικές απλές ασκήσεις γιόγκα, όπως η στάση «κάτω σκύλος».

Το να κινείστε περισσότερο κάθε μέρα είναι πιο εύκολο να το λέτε παρά να το κάνετε. Θυμηθείτε, ακόμα και οι μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Επιβραβεύστε τον εαυτό σας για όλες τις δραστηριότητες κίνησης που κάνετε κάθε μέρα. Κάθε νίκη μετράει!

• Κάντε αποθεραπεία

Για να αποτρέψετε τους μύες σας από το να ξαναγίνουν δύσκαμπτοι, θυμηθείτε να κάνετε αποθεραπεία και διατάσεις μετά την άσκηση. Μην κάνετε απλώς άσκηση και μετά σταματάτε. Οι διατάσεις όχι μόνο αποτρέπουν τους τραυματισμούς, αλλά μειώνουν και την ακαμψία την επόμενη μέρα. Τεντώστε τα χέρια σας προς το έδαφος για να διατείνετε τους μύες στο πίσω μέρος των ποδιών σας και προς το ταβάνι για να διατείνετε το πάνω μέρος του σώματός σας.

Η ακαμψία και ο πόνος που τη συνοδεύει συχνά δεν συζητούνται επειδή πολλοί πιστεύουν ότι είναι απλώς μέρος της γήρανσης, αλλά δεν χρειάζεται να υποφέρετε. Υπάρχουν θεραπείες για την ακαμψία που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας. Συζητήστε με τον γιατρό σας και βρείτε σε ένα σχέδιο που να σας ταιριάζει. Αυξάνοντας την καθημερινή σας κίνηση, κάντοντας τακτικά ασκήσεις και συζητώντας με τον γιατρό σας για τα διαθέσιμα φάρμακα, μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα την ακαμψία και να ζείτε πιο άνετα με τη νόσο του Πάρκινσον.

Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά από το Ίδρυμα Davis Phinney και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Φάρο του Πάρκινσον. Μπορείτε να διαβάσετε το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο εδώ.